Elon Musk, son periyotta sadece teknoloji ve uzay teşebbüsleriyle değil, birebir vakitte siyasi tesiri ve devlet içi ıslahat teşebbüsleriyle de gündemde. Bilhassa eski devlet kurumlarındaki israfı tedbire eforları ve bu maksatla dayanak verdiği DOGE (Department of Government Efficiency) yapılanması, Musk’ı giderek daha fazla siyasi figürle karşı karşıya getiriyor.
Musk’ın bu süreçte eski bütçe kalemlerini ve “arpalık” olarak görülen harcama alanlarını gaye alması, birtakım etraflarda önemli rahatsızlık yaratmış durumda. Bu nedenle, yıllardır devletle yakın münasebetler içinde bulunan çeşitli kişi ve kurumların, Musk’a karşı daha sert tenkitlerde bulunmaya başlaması şaşırtan değil. Son olarak bu tenkitlere, teknoloji dünyasının bir öteki ağır ismi olan Microsoft’un kurucusu Bill Gates de eklendi.
Bill Gates’ten dikkat cazip çıkış: “Yoksullar ziyan görüyor”
Pandemi periyodundaki açıklamaları, aşı yatırımları ve nüfus planlaması konusundaki telaffuzlarıyla sık sık gündeme gelen Bill Gates, Elon Musk’ın hükümet verimliliğini artırma hedefli çalışmaları hakkında hayli sert tabirler kullandı. Gates, global ölçekte yayın yapan bir medya kuruluşuna verdiği röportajda, Musk’ın ıslahatlarının “gezegendeki en savunmasız insanlara ziyan verdiğini” öne sürdü. Gates’in sözleri hayli çarpıcıydı: “Dünyanın en güçlü adamının, dünyanın en fakir çocuklarını öldürdüğü bir tablo hiç de güzel bir tablo değil.”
Gates’in bilhassa dikkat çektiği mevzu, Musk’ın USAID (Amerikan Uluslararası Kalkınma Ajansı) bütçesinde gerçekleştirdiği kesintiler oldu. Gates, bu kesintilerin orantısız ve yıkıcı olduğunu savundu ve sürecin kestirimlerinin çok ötesine geçtiğini belirtti: “Yüzde 20’lik bir kesinti olur diye düşünmüştüm. Lakin şu anda bu oran yüzde 80’e ulaşmış durumda. Bunu katiyetle beklemiyordum.” Gates, kesintilerin direkt sorumlusunun Elon Musk olduğunu da açıkça söz etti: “USAID bütçesini kesen kişi oydu. Bütçeyi resmen parçalayarak imha etti.”
USAID tartışmaları: Yardım mı, müdahale mi?
USAID, ABD’nin dış siyaset araçlarından biri olarak uzun yıllardır kalkınma yardımları, insani projeler ve eğitim takviyeleri üzere başlıklarda faaliyet yürütüyor. Lakin bu yardımların her vakit tarafsız olduğu tartışmalı.
Bazı tahlillerde, USAID’in politik yönlendirme emeliyle kullanıldığı, bilhassa ABD dış siyasetine aksi düşen idarelere karşı medya ve STK’lar üzerinden dolaylı müdahalelerde bulunduğu argümanlarına yer veriliyor. Bu bağlamda, USAID’in bütçesinin daraltılmasının sadece yardım projelerini değil, birebir vakitte bu cins stratejik amaçları de etkileyebileceği düşünülüyor.
Öte yandan kulislerde, Elon Musk’ın Bill Gates’e yönelik daha sert bir çıkış yapmasının an problemi olduğu konuşuluyor. Musk’ın, Jeffrey Epstein ile olan geçmiş irtibatları nedeniyle Gates’i kamuoyu önünde yine gaye alabileceği öne sürülüyor.
Hatırlanacağı üzere Gates, BBC’ye verdiği bir röportajda Epstein ile arkadaşlık kurmasının büyük bir kusur olduğunu itiraf etmiş, bu alaka medyada uzun mühlet tartışma yaratmış ve sonucunda eşi Melinda Gates ile boşanmasına neden olmuştu.
Güç savaşlarının yeni cephesi: Hükümet bütçeleri
Musk’ın ıslahat teşebbüsleri ve Gates’in sert yansısı, sırf iki teknoloji milyarderi ortasındaki fikir ayrılığından ibaret değil. Bu gelişmeler, ABD devlet harcamaları, dış yardım siyasetleri ve özel dalın siyasi tesiri üzere çok katmanlı bir tartışmayı tetikliyor.
USAID bütçesi üzere mevzular, sırf sayıların ötesinde insan hayatını, diplomatik istikrarları ve global güç haritalarını direkt etkiliyor. Münasebetiyle önümüzdeki süreçte, bu tartışmanın daha da büyümesi ve yeni isimlerin bu tartışmaya dahil olması mümkün.
