ABD Başkanı Donald Trump, Apple’a üretim konusunda açık bir davette bulundu. Trump, iPhone’lar ABD’de satılacaksa, üretimlerinin de birebir topraklarda yapılması gerektiğini belirterek, aksi takdirde Apple’ın ithal eserler için en az %25 oranında gümrük vergisi ödemesi gerektiğini söyledi.
Sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda Trump, bu beklentisini Apple CEO’su Tim Cook’a uzun vakit evvel ilettiğini vurguladı ve “Amerika’da satılacak iPhone’ların Hindistan’da ya da öbür bir ülkede değil, Amerika’da üretilmesini bekliyorum. Şayet bu türlü olmayacaksa, en az %25 gümrük vergisi alınmalı” dedi.
Apple, Çin’e olan bağımlılığını azaltmak için Hindistan’daki üretim kapasitesini genişletmeye hazırlanıyor. Lakin Trump’a nazaran bu, ABD pazarı için kâfi değil. Şirketin gayesi, mümkün vergi yüklerinden kurtulmak ve tedarik zincirini çeşitlendirmek olsa da, Beyaz Saray’dan gelen bildiri bu yaklaşımı desteklemiyor.
Geçtiğimiz Nisan ayında Apple, Çin’den gelen eserlere uygulanan %145’lik yüksek vergi diliminden muaf tutulmuştu. Yeniden de şirket, eserlerine uygulanan farklı yüklerle karşı karşıya kalmaktan kurtulamadı.
iPhone’ları ABD’de üretmek ne kadar gerçekçi?
Apple’dan bir mühendis, daha önce yaptığı bir açıklamada, ABD’de iPhone üretmenin önemli bir ölçek gerektirdiğini söylemişti. Ona nazaran, bu üretimi gerçekleştirmek için Boston büyüklüğünde bir kentin neredeyse büsbütün iPhone montajına ayrılması gerekiyor.
Apple’ın yıllık üretim kapasitesi 200 milyon adet civarında. Bu üretimin büyük kısmı, Çin’in Zhengzhou kentinde kurulan dev fabrikalarda gerçekleşiyor; burada 300 binden fazla kişi çalışıyor.
Diyelim ki Apple yalnızca Kuzey Amerika pazarı için üretim yapacak ve bu sayı yılda birkaç on milyon iPhone ile sonlu kalacak. Bu durumda bile, yüz binlerce Amerikalının işe alınması, eğitilmesi ve çalıştırılması gerekecek. Üstelik bu iş gücüne ödenecek maaşlar, Asya’daki fabrikalara nazaran çok daha yüksek olacak.
ABD’de üretmek için ithalat şart
Bir öteki problem, iPhone’un kesimlerinin birçoklarının hala ABD dışından geliyor olması. Apple üretimi ABD’ye taşısa bile, çiplerden ekran panellerine kadar pek çok kritik bileşeni ithal etmek zorunda kalacak. Alternatif olarak bu modülleri ABD’de üretmek için ek tesisler kurulması gerekecek ki bu da önemli bir yatırım ve iş gücü manasına geliyor.
Bu karmaşık denklemde Apple’ı en çok zorlayacak bahislerden biri de maliyet. ABD’de üretim yahut yeni vergiler nedeniyle iPhone fiyatlarında artış kaçınılmaz görünüyor. Zati iPhone 17 serisinin fiyatlarının yükseleceği konuşulurken, bu gelişmeler fiyatlara yeni bir artırım dalgası daha getirebilir.
Apple’ın nasıl bir yol izleyeceği şimdilik bilinmeyen. Lakin Trump’ın sert çıkışı, şirketin üretim stratejisini yine gözden geçirmesine neden olabilir.
