Harvard Hukuk Fakültesi Kütüphanesi, 1946 yılında bir müzayededen “HLS MS 172” kod isimli bir belgeyi 27,50 dolara (günümüz bedeliyle yaklaşık 440 dolar) satın aldı. Müzayede kataloğunda bu evrakın 1327 yılına ilişkin, biraz yıpranmış ve nem lekeleri bulunan bir Magna Carta kopyası olduğu belirtiliyordu.
Ancak son devirde yapılan ayrıntılı incelemeler, evrakın aslında 1300 yılına tarihlenen özgün bir Magna Carta olduğunu ortaya çıkardı. King’s College London’dan Orta Çağ Tarihi Profesörü David Carpenter, Harvard’da yıllardır koruma edilen evrak dijitalleştirildikten sonra büyük bir keşfe imza attı. Carpenter, dijital imgeyi incelediğinde, evrakın 1300 yılından kalma gerçek bir özgüne çok benzediğini fark etti. Bu bulguyu Doğu Anglia Üniversitesi’nden meslektaşı Profesör Nicholas Vincent ile paylaştı. Vincent, evrakta özgün Magna Carta’nın besbelli izlerini süratlice tespit etti ve iki profesör hemen kapsamlı analizlere başladı.
Harvard Kütüphanesi’nin ultraviyole ışık ve spektral görüntüleme teknolojileri kullanılarak alınan yüksek çözünürlüklü manzaralar, belgeyi Kral Edward I tarafından 1300 yılında yayımlanan özgün Magna Carta metinleriyle karşılaştırmaya imkan sağladı. Tahliller, metin içeriği, el yazısı ve doküman boyutlarının büsbütün 1300 tarihli orijinallerle örtüştüğünü gösterdi. Carpenter, bu tutarlılığın Magna Carta’nın çağdaşları tarafından nasıl titizlikle değerlendirildiğine dair yeni ve kıymetli deliller sunduğunu vurguladı.
Magna Carta’nın tarihî önemi
Dünyanın en ünlü anayasal dokümanlarından biri olan Magna Carta, kral dahil tüm yöneticilerin yasaya tabi olduğunu birinci sefer ortaya koymasıyla tarih sahnesinde eşsiz bir yere sahip. 1300 yılı ise İngiltere Kralı’nın, 1225 tarihli Magna Carta’yı son kere onayladığı kritik bir devir.
Araştırmalar, evrakın evvelki sahiplerini de gün yüzüne çıkardı. Birinci Dünya Savaşı’nın ünlü savaş pilotu Air Vice-Marshal Forster “Sammy” Maynard, belgeyi Thomas ve John Clarkson kardeşlerden miras almıştı. Clarkson kardeşler, 18. yüzyılın sonlarında kölelik aksisi hareketlerde kıymetli roller üstlenen tarihi figürler olarak bilinir. Evrakta daha evvel ise İngiltere’nin kuzeybatısında yer alan Appleby malikanesinin lordu William Lowther’ın sahipliği bulunuyordu.
Yaklaşık 80 yıl boyunca Harvard’da ihtimamla korunan Magna Carta, artık çağdaş teknolojilerle dijitalleştirilip doğrulandıktan sonra stantlarda tarih meraklılarıyla buluşmaya başladı. Bu keşif, Magna Carta’nın tarihi ve türel değerine yeni bir ışık tutarken, doküman müdafaa ve inceleme usullerinde de çığır açtı.
