On yıl evvel Mars yüzeyinde, kum doruklarının yamaçlarında oluşan siyah çizgiler keşfedildi. Birinci başta bu çizgiler, Mars’ta tuzlu su akışının kıymetli delilleri olarak değerlendirildi. Zira bir gezegende suyun varlığı, ömür ihtimalini direkt etkiliyor ve bilim dünyasının en büyük meraklarından biri haline geliyordu.
Ancak geçen on yıl boyunca, bilim insanları bu çizgilerin sahiden suyla mı irtibatlı olduğu konusunda tekraren tahliller yaptı, yeni bilgiler topladı ve farklı görüşler ortaya koydu. Son yapılan kapsamlı araştırmalar ise çizgilerin suyun değil, öbür bir doğal etkenin eseri olabileceğini gösteriyor.
Brown Üniversitesi ve Bern Üniversitesi’nden araştırmacılar, Mars yüzeyindeki bu gizemli çizgilerin sırlarını çözmek için devasa bir data seti oluşturdu. Yüksek çözünürlüklü 86.000’in üzerinde uydu imajını yapay zeka takviyeli makine tahsili algoritmalarıyla tahlil ederek, Mars yamaçlarında 500.000’den fazla siyah çizgi tespit ettiler.
Araştırmanın sonucunda, bu çizgilerin “tekrarlayan yamaç çizgileri” (RSL) olarak isimlendirilen süreksiz oluşumların, sıvı su yahut donmuş hususlarla ilişkilendirilmediği ortaya çıktı. Yarım milyon çizginin tamamında, makul bir yönelim, sıcaklık artışı ya da nemle ilişki bulunamadı.
Mars’taki siyah çizgilerin asıl nedeni: Rüzgar ve toz…
Bilim insanlarının tahlillerine nazaran, bu çizgiler aslında Mars’ın atmosferindeki rüzgar suratındaki artışlar ve yüzeyde biriken tozun tesiriyle oluşuyor olabilir. Yani, Mars yüzeyindeki bu siyah izlerin temel kaynağı sıvı su değil, rüzgarın taşıdığı tozlar ve kum hareketleri üzere doğal jeolojik süreçler.
Bu bulgu, Mars yüzeyindeki çizgilerin gezegenin yalnızca küçük bir kısmını, yaklaşık %0,1’ini etkilediğini de gösteriyor. Ancak tekrar de bu çizgiler, birkaç global toz fırtınasına muadil ölçüde tozu yer değiştirebiliyor. Bu durum, Mars ekosistemini ve jeomorfolojisini anlamada yeni bir kapı aralıyor.
Mars’ı anlamada yeni bir dönem
Bbu araştırma Mars’taki su izleri hakkındaki evvelki varsayımları değerli ölçüde değiştiriyor. Su akışı kuşkusunu azaltan bulgular, Mars yüzeyindeki doğal dinamiklerin daha karmaşık olduğunu ortaya koyuyor. Rüzgar ve toz hareketlerinin Mars jeolojisinde oynadığı rol, gezegenin bugünkü yapısını ve atmosfer şartlarını anlamada kritik hale geliyor.
Bilim dünyası, bu çeşit büyük data ve yapay zeka dayanaklı tahlillerle Mars’ın sırlarını çözmeye devam ederken, insanlığın Kızıl Gezegen’de ömür arayışı da daha gerçekçi temeller üzerinde şekilleniyor.
