Hindistan’ın Ahmedabad kentinde yaşanan uçak kazasında, Air India’ya ilişkin bir yolcu uçağı kalkıştan kısa bir mühlet sonra bir binaya çarptı. Kazada en az 260 kişi ömrünü yitirdi, sadece bir yolcu sağ kurtulabildi. Bu trajedi, 2025’in birinci yarısında yaşanan birkaç önemli kazanın son halkası oldu ve havacılık güvenliğiyle ilgili tasaları yine alevlendirdi.
Yılın birinci aylarında Washington’da bir American Airlines uçağı, bir askeri helikopterle çarpışmış, 67 kişi hayatını kaybetmişti. Mart ayında ise Karayipler’deki Roatán Adası açıklarında meydana gelen kazada 13 kişi hayatını yitirmişti. Son kazayla birlikte, yılın birinci altı ayında uçak kazalarında ölenlerin sayısı 460’a yükselmiş oldu.
Bu sayılar, 2025’in havacılık açısından uzun müddettir görülmemiş ölçüde berbat bir yıl olabileceğini düşündürüyor. Bu kadar kısa müddette arka arda gelen kazalar, birçok kişiyi tıpkı soruya götürüyor: Uçmak artık daha mı tehlikeli? Uzmanlara nazaran, durum o kadar kolay değil. Uçuş güvenliği dataları çoklukla yıllar üzerinden kıymetlendirilir ve kimi periyotlarda bu tıp artışlar istatistiksel dalgalanmalardan ibaret olabilir.
Alman danışmanlık firması Jacdec’in kurucusu Jan-Arwed Richter, son yıllarda yıllık vefat ortalamasının 280 civarında olduğunu, fakat bu yıl şimdi haziran ayı bitmeden bu sayının neredeyse iki katına ulaştığını belirtiyor. Yılın geri kalanında misal kazalar yaşanırsa, 2025 uçuş güvenliği açısından makûs bir yıl olarak kayıtlara geçebilir.
Öte yandan, 2023’ün uçuş tarihinin en inançlı yıllarından biri olması, bu çeşit dalgalanmaların vakit zaman yaşandığını gösteriyor. Yani, birkaç makus olayın tüm tabloyu temsil ettiğini söylemek hakikat olmayabilir.
İngiltere Hava Kazaları Araştırma Şubesi’nin 2024 için yayımladığı rapor da misal bir tablo çiziyor: Ticari havacılığın uzun vadede daha inançlı hale geldiği ve uçakla seyahatin, toplu taşımanın en inançlı biçimlerinden biri olmayı sürdürdüğü tabir ediliyor. Tekrar de, bu tıp felaketler yaşandığında, istatistiklerin insanlarda bıraktığı his üzerinde fazla tesirli olamadığı bir gerçek.
Kaza neden yaşandı?
Air India Flight 171 kazasıyla ilgili soruşturma sürüyor. Şu ana kadar elde edilen bilgiler, birden fazla etkenin bir ortaya gelmiş olabileceğini gösteriyor.
Uçağın kalkış anında tam dolu yakıt deposu, sıcak hava şartları ve mümkün teknik bir sorun birleşince, uçağın irtifa kazanamadığı kestirim ediliyor. Ender görülen çift motor arızası ihtimali de göz önünde bulunduruluyor.
Ayrıca kalkış sırasında iniş ekiplerinin hala açık olması ve kanat flaplarının kapalı olması, uçağın kalkış için gereken kaldırma kuvvetini oluşturamamasına neden olmuş olabilir. Edith Conway Üniversitesi’nden havacılık uzmanı Murray Terwey, geçmişte benzeri durumlarda kimi pilotların ezkaza flapları kapatıp iniş ekiplerini açık bıraktığı kazaların yaşandığını hatırlatıyor.
Kaza ile ilgili sonuncu bulgular, kara kutu datalarının tahlil edilmesiyle netleşecek. Fakat birinci belirtiler, olayın tek bir kusurdan çok, birden fazla ögenin zincirleme tesiriyle ortaya çıktığını gösteriyor.
